Vooruitblik: dit staat verpleegkundigen te wachten in 2023

Bron: Nursing

Cao-onderhandelingen in 2023
Ook in 2023 worden de cao-onderhandelingen ongetwijfeld weer spannend. Hoe staat het ervoor met de cao’s in de algemene ziekenhuizen, umc’s en vvt?

Cao ziekenhuizen
De huidige cao ziekenhuizen loopt af op 31 januari 2023. Er wordt onderhandeld over een nieuwe cao, maar veel is nog onduidelijk. Werkgevers konden nog niet concreet aangeven wat ze aan salarisverhoging kunnen bieden. Vakbond FNV Zorg & Welzijn wil minimaal 12,5% erbij, CNV zit iets lager (ongeveer 10%) en NU’91 heeft nog geen cijfers genoemd. Die laatste bond heeft al wel benadrukt dat ze een apart hoofdstuk wil voor arbeidsvoorwaarden van verpleegkundigen, verzorgenden en aanverwante beroepen. Maar wat daar precies in moet staan is niet duidelijk. Een hogere reiskostenvergoeding, aantrekkelijkere onregelmatigheidstoeslag en meer ruimte voor zeggenschap en scholing zijn andere vakbondseisen.

Cao umc 
Alle verpleegkundigen werkzaam in umc’s krijgen er op 1 januari 2023 6% salaris bij. Op 1 november 2023 krijgen ze nog eens 4% aan loonsverhoging. Daarmee wordt de inflatie gecompenseerd en is een rechtszaak van de baan. Dit hebben de vakbonden en de umc’s eind december afgesproken. Maandenlang was er een geschil over een afspraak in de huidige cao umc. De lonen van verpleegkundigen zouden in 2023 meestijgen met de inflatie op Prinsjesdag, dan zou het om een salarisverhoging van 11,3% gaan. Dit was volgens de umc’s niet haalbaar, waarna de vakbonden met een gang naar de rechter dreigden. Zowel de werkgevers als de vakbonden wilden nog voor Kerst duidelijkheid kunnen geven. Uiteindelijk kwamen ze uit op 10% salarisverhoging voor alle umc-medewerkers, uitgesmeerd over 2023.

Cao vvt
In januari 2023 overleggen werkgevers uit de thuiszorg en verpleeghuiszorg met de vakbonden over compensatie voor de huidige inflatie. Bert de Haas, bestuurder FNV Zorg & Welzijn: ‘De inflatie is torenhoog en de afgesproken loonsverhoging in de lopende cao is onvoldoende om dat te compenseren. Gelukkig zijn werkgevers dat met ons eens. Nu is het zaak dat we ook snel aanvullende afspraken maken over structurele loonsverhoging.’ De huidige cao vvt loopt tot en met 31 december 2023. (JW)

Wens voor 2023: eindelijk een regeling voor verpleegkundigen met long covid
Komt er in 2023 eindelijk een tegemoetkoming voor verpleegkundigen die lijden aan long covid? Alle betrokken partijen willen dat wel, maar over hoe en wat wordt nog stevig gebakkeleid. Mogelijk moet minister Conny Helder van VWS zich in 2023 zelfs voor de rechter verantwoorden.

Waarom? Zij wil dat werkgevers en vakbonden een regeling uitwerken aan de cao-tafel. Dit besloot zij na advies van de Raad van State. Niet de overheid, maar de werkgever is aansprakelijk voor werkomgeving, stelt dit adviesorgaan. De vakbonden zijn woedend dat de minister de uitwerking van een long-covid-regeling doorschuift naar de cao-tafel.

Helder kan een dagvaarding tegemoetzien, schreven CNV en FNV. ‘Een deel van de zorgverleners met long covid is al ontslagen omdat ze langer dan 2 jaar ziek zijn. Zij vallen niet meer onder de cao maar onder het UWV en hebben dus niets aan cao-afspraken.’

Er is meer kritiek op de minister. De Raad van State adviseerde om een long-covidtegemoetkoming te maken voor alle in 2020 met corona besmette zorgverleners. Maar de minister wil de regeling beperken tot de groep die in de eerste coronagolf (maart-juni 2020) besmet raakte.

Terwijl ook daarna onvoldoende beschermingsmiddelen op voorraad waren, en het RIVM ook in september 2020 de effectiviteit van mondmaskers in twijfel trok, aldus de vakbonden. En waarom moet deze regeling betaald worden van geld dat eigenlijk voor loonsverhogingen bedoeld is, vragen FNV en CNV zich af.

Eerder suggereerde minister Helder dat €15.000 per long-covidpatiënt uit de zorg een nette compensatie zou zijn. Maar inmiddels wil ze zich niet meer vastpinnen op een bedrag. Eerst wil ze zelf overleggen met werkgevers, waarna het kabinet een collectief fonds met een ‘gemaximeerde bijdrage’ wil spekken.

Die collectieve regeling moet er zijn in het eerste kwartaal van 2023, maar of dat lukt is dus nog maar de vraag. De regeling moet een ‘erkenning van het leed’ zijn, stelt de minister. En deze staat sowieso los van de subsidie waarmee werkgevers in de zorg verpleegkundigen met long covid langer in dienst konden houden. (JW)

Wet zeggenschap ondersteunt verpleegkundigen
Verpleegkundigen krijgen vanaf 1 juli 2023 via de Wet Zeggenschap zorg meer inspraak op hun werk. Ze moeten altijd betrokken worden bij de manier waarop de zorg verleend wordt in hun organisatie.

Het gaat dan om besluiten die de directe zorgverlening raken of invloed hebben op het zorgbeleid van de werkgever. Zo moeten werkgevers verpleegkundigen betrekken bij de beste keuze voor nieuwe bedden, of de aanpassing van een isolatieprotocol.

Ook als een ziekenhuis meer patiënten wil opnemen, moet het management de mening van verpleegkundigen zwaar laten meewegen. Het gaat dus om grotere strategische beslissingen, maar ook om ogenschijnlijk kleinere veranderingen.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zal de wet vanaf 1 juli handhaven. Dat doen ze niet alleen op papier (‘Is er een cno en/of een verpleegkundige adviesraad?’). Zij zal ook gesprekken voeren met verpleegkundigen.

Gaat deze wet het verschil maken? Deskundigen denken van wel. Als in de wet staat dat verpleegkundigen bij bovenstaande beslissingen betrokken moeten worden, dan is het makkelijker om een plekje aan de beleidstafels te krijgen.

Verpleegkundigen snakken naar die plek. Eind vorig jaar bleek uit een enquête onder 2.653 zorgverleners dat zij te weinig zeggenschap ervaren in hun organisatie. Met deze wet in de hand staan zij sterker. Hopelijk hebben zij een deel van de 5 miljoen euro subsidie aangevraagd waarmee ze zich rond dit thema kunnen scholen. Zo gaven verpleegkundigen in de enquête aan dat ze ‘gesprekstechnieken op tactisch en strategisch niveau’ willen leren. (MH)

Personeelstekort aanpakken door verminderen van regeldruk
Het personeelstekort in de zorg blijft maar toenemen, meldt het CBS begin december 2022. Waren er het tweede kwartaal van 2019 op de 1000 zorgbanen nog 28 vacatures, in hetzelfde kwartaal van 2022 waren dat er 44. Hoe moet dat verder, de komende jaren?

Momenteel wordt veel ingezet op opleiding, werving, ontwikkeling en behoud van medewerkers in de zorg. ‘Maar reductie van administratie zou wel eens de meest effectieve oplossing kunnen zijn voor het personeelstekort in de zorg,‘ aldus organisatieadviesbureau Berenschot onlangs. Het zou volgens Berenschot bovendien leiden tot een verlaging van werkdruk, meer werkplezier en minder verloop, waardoor mensen ook liever blijven hangen bij een werkgever.

In december reageert minister Conny Helder hierop: ‘Zorgverleners besteden nog altijd een te groot deel van hun tijd aan administratieve taken. Dit gaat ten koste van tijd voor zorg en ondersteuning, en van hun werkplezier. Daarom willen wij de komende jaren met een stevige en ambitieuze koers de administratieve lasten en regeldruk reduceren, bijvoorbeeld door vol in te zetten op vermindering van de ervaren regeldruk met het programma [Ont]Regel de Zorg 2022-2025.’

Dat betekent dat alle ‘regelmakers’ nieuwe regels en wetten die vermoedelijk veel regeldruk geven, voortaan vóór invoering toetsen aan zorg- en beleidsprofessionals uit de desbetreffende sector. Daarnaast is in het Integraal Zorg Akkoord (IZA) afgesproken te streven naar een reductie van 5 procentpunt administratieve tijdsbesteding per 2025.

Een andere belangrijke ontwikkeling op het gebied van administratieve lasten is dat in september 2022 de wet op de elektronische gegevensuitwisseling is aangenomen. ‘Daarmee wordt uitwisseling van verpleegkundige informatie tussen instellingen in de toekomst makkelijker, en de administratieve last hopelijk minder,’ aldus Bianca Buurman van V&VN.

Hetzelfde geldt voor het programma eOverdracht. Buurman: ‘Dit maakt hergebruik en uitwisseling van informatie effectiever. Verpleegkundigen zijn zo minder tijd kwijt aan het overtypen van gegevens. Minder overtypen betekent minder kans op fouten. Dat verbetert de kwaliteit van de zorg en vergroot de patiëntveiligheid.’ (NB)

Hbo-v’s krijgen nieuw opleidingsprofiel
Als alles goed gaat kunnen alle 17 hogescholen die aangesloten zijn bij het LOOV (Landelijk Overleg Opleidingen Verpleegkunde) in het najaar van 2023 het nieuwe opleidingsprofiel BN2030 in ontvangst nemen. De hogescholen kunnen hun onderwijscurriculum daar vervolgens op aanpassen, met als doel dat studenten verpleegkunde uiterlijk 2030 conform dit profiel afstuderen.

Het nieuwe opleidingsprofiel moet aansluiten bij belangrijke thema’s die de hbo-verpleegkundige in de toekomstige praktijk gaat tegenkomen, zoals verpleegkundig leiderschap. ‘Een veelzijdige rol die een meer expliciet appel doet op zaken als persoonlijke ontwikkeling en professionalisering vanuit de eigen beroepsidentiteit.’

Er wordt nu hard gewerkt om vast te stellen in welke vorm dit exact terugkomt in het opleidingsprofiel. Via de website www.loov-hbov.nl kun je meer lezen over het traject naar BN2030. (NB)

Nieuw in 2023: kenniscentrum verpleging en verzorging
Beroepsvereniging V&VN gaat in 2023 een kenniscentrum verpleging en verzorging opzetten. Bianca Buurman van V&VN: ‘We maken nu al richtlijnen en kwaliteitsstandaarden. In de afgelopen jaren was dit vooral voor de wijk. Komend jaar zullen we dat verder verbreden naar ziekenhuis, ggz, ouderenzorg, verstandelijk gehandicaptenzorg.

We richten ons op de kennis die verpleegkundigen nodig hebben om hun vak goed uit te oefenen. Hier kan je de nieuwste informatie vinden en de zorg voor jouw patiënt, op jouw afdeling of in jouw team verbeteren. Daarnaast willen we met het kenniscentrum werken aan betere onderbouwing van ons verpleegkundig en verzorgend handelen.’ (NB)

Let op: deze nieuwe richtlijnen en kwaliteitsstandaarden verschijnen in 2023.