Drie interventies voor minder prikkels en gelukkiger SEH-personeel

Bron: Zorgvisie

Overprikkeling werd een steeds belangrijker gespreksthema op de werkvloer. Daarom startte het Bossche ziekenhuis in 2021 een implementatiestudie naar overprikkeling op de spoedeisende hulp. Sofie Hendriks, SEH-arts in opleiding en wetenschappelijk medekartrekker, peilde onder 47 collega’s de ervaren geluidsoverlast. Uit haar meting blijkt dat zowel de productiviteit als het welzijn van medewerkers ten koste gaat van een rumoerige werkplek. “Collega’s waren vaak afgeleid en hadden last van concentratieproblemen”, vertelt Hendriks. “Daarnaast kwamen ze thuis met hoofdpijn, buikpijn, hartkloppingen of vermoeidheid. Sommigen hadden het gevoel dat ze eerst een uur in een stille kamer moesten zitten om hun hoofd op orde te krijgen.”

Stoorzenders
Om de overprikkeling aan te pakken, bracht de projectgroep de grootste stoorzenders in kaart. “Herrie van printers, de vele telefoongesprekken, social talk, de hoeveelheid en het volume van monitoralarmen en patiëntoverdrachten werden als storend ervaren.” Een andere doorn in het oog was de buizenpost; een transportsysteem van medicijnen en bloedmonsters. Elke buis komt met een klap van 80 decibel neer; het geluid van een motor of een hard huilende baby.

Ook de indeling van de kantoorruimte kon aanzienlijk beter. Gemiddeld bemannen zo’n dertig tot veertig artsen, verpleegkundigen, artsen in opleiding, arts-assistenten, secretaresses, apothekersassistenten en de patiëntondersteuning de spoedeisende hulp. “De SEH was één grote open ruimte met bureaus in een U-vorm. De looproute bevond zich daardoor achter de rug van medewerkers.” In het midden van de ruimte stond een tafel die als koffie- en lunchplek diende. “Dat was een soort verzamelpunt waar collega’s pauze hielden en bijkletsten.”

Gedragsregels
Om het aantal prikkels te reduceren, schakelde JBZ de Technische Universiteit Eindhoven in. “Op basis van een geluidsmeting en observaties kwamen zij met verbeteringen om de akoestiek en indeling te verbeteren”, vertelt Hendriks. De U-vormige indeling transformeerde tot bureaus in rijopstelling. “Daardoor zijn de looproutes veranderd en kunnen collega’s rustiger werken.” Boven en rondom de werkplekken zijn er akoestische panelen geplaatst.

Daarnaast organiseerden experts vanuit Heart2Hear en Ecophon twee workshops over een gezonde geluidsomgeving. “Hierin werden collega’s bewustgemaakt van hun eigen gedrag en de impact op hun werkplek.” De training leidde tot een aantal gedragsregels. “Zo eten collega’s niet meer achter hun bureau en worden sociale gesprekken voortaan ergens anders gevoerd.” Daarvoor is de centrale koffietafel naar een aparte ruimte op de afdeling verhuisd. “Verder zijn de telefoons zachter gezet en dragen de verpleegkundigen een patiënt niet meer over aan het bureau, maar in de patiëntenkamer. Dat is efficiënter en leidt tot minder overlast.”

Minder alarmen
De buizenpost en printers zijn ook verkast. “En er is een nieuwe werkwijze rond de alarmering”, aldus Hendriks. “Voorheen gingen er veel loze alarmen af. Door het beter op de persoon in te stellen, worden zorgverleners alleen nog gealarmeerd bij nieuwe bevindingen.” Als voorbeeld noemt Hendriks een verhoogde hartslag. “Normaliter zou een monitor alarmeren. Door de monitor op een verhoogde hartslag in te stellen, krijgen we alleen bij nieuwe situaties nog een melding.”

Tijdens de implementatie stuitte Hendriks en haar mede-kartrekkers op diverse hobbels. “Zo bood literatuuronderzoek weinig handvatten, liep de verbouwing vertraging op door de covidpiek, was het een puzzel om zowel de afdeling te verbouwen als de patiëntzorg te laten doorgaan en ontstond er met infectiepreventie een discussie over de vraag of akoestische wandpanelen hygiënisch zijn.”

Productiever
Inmiddels werpen de interventies hun vruchten af. “Zorgverleners rapporteren dat ze  geconcentreerder en productiever zijn. Daarnaast gaan ze minder overprikkeld, vermoeid en zonder hoofd- of buikpijn naar huis.” Door de workshops houden zorgverleners bovendien meer rekening met hun eigen gedrag. “En collega’s spreken elkaar makkelijker aan.” De resultaten zijn in Emergency Medicine Journal (PubMed) gepubliceerd. “Dit is het eerste onderzoek in Nederland naar het resultaat van prikkelreductie en het welzijn van professionals op de spoedeisende hulp.”

De aanpak is volgens Hendriks ook binnen andere zorginstellingen toepasbaar. “Peil op de werkvloer de irritatiefactors en start een projectgroep met meerdere betrokkenen om draagvlak te creëren voor gedragsverandering.” Binnen het Jeroen Bosch Ziekenhuis zijn inmiddels ook de cardio care unit en de afdeling neurologie een prikkelreductietraject gestart. “Daarbij kijkt elke afdeling wat er nodig en mogelijk is.”