Mentale gezondheid is net zo belangrijk als fysieke gezondheid

Bron: Zorgvisie

Zestien jaar was Joep Verbugt, voorzitter van de raad van bestuur van GGzE, een grote ggz-instelling in Eindhoven. ‘Sommige mensen zullen dat te lang vinden, zestien jaar dezelfde voorzitter. Maar de ervaring is dat langdurig leiderschap kan zorgen voor stabiliteit én innovatie. Het hoeft niet te betekenen dat een instelling vastroest.’
Het afscheid en zijn pensioen brengen hem gemengde gevoelens. ‘Ik ben dankbaar dat ik het zo lang heb mogen doen, jammer dat het voorbij is maar het is ook goed zo. Ze hoeven me niet weg te slepen achter het voorzittersbureau vandaan.’

In zijn afscheidsspeech op 30 juni zette hij helder uit een wat er volgens hem moet gebeuren in de ggz. Al zegt hij er direct bescheiden bij dat hij niet de wijsheid in pacht heeft.

Mentale gezondheid

Voorop staat voor Verbugt dat mentale gezondheid net zo belangrijk is als fysieke gezondheid. Hij publiceerde er in 2018 het boek ‘Pleidooi voor een mentaal offensief’ over. Na het boek heeft hij samen met Kees Kraaijenveld van de Argumentenfabriek de Denktank Mentale Vooruitgang opgericht en in 2021 het gelijknamig boek gepubliceerd. ‘Er hangt nog een enorm stigma rond mentale problemen. Het zou net zo gangbaar moeten worden om over mentale problemen te spreken als over fysieke ziekten. Bovendien liggen aan veel fysieke klachten mentale problemen ten grondslag. Dat zouden we moeten adresseren.’
En dan niet alleen mentale problémen, maar ook mentale gezondheid zou meer aandacht mogen krijgen wat Verbugt betreft. ‘Net zoals longartsen zich inzetten tegen het roken, zouden psychiaters en de ggz het bevorderen van mentale gezondheid kunnen aanjagen.’
Daarom is Verbugt er naar eigen zeggen trots op dat het onderwerp mentale gezondheid de laatste jaren aan aandacht heeft gewonnen. Het kabinet kondigde een paar weken geleden aan dat ze een bredere aanpak mentale gezondheid bij jongeren willen gaan maken. ‘Het is goed om mentale gezondheid structureel te bevorderen. Kleine preventieprojectjes gaan geen zoden aan de dijk zetten.’

Administratiekosten

Het geld dat naar de ggz gaat is volgens Verbugt niet in verhouding met het geld dat naar de somatische zorg gaat. Daar zou VWS eens goed naar moeten kijken. Maar het huidige budget kan ook effectiever ingezet worden, denkt Verbugt: ‘Medewerkers in de ggz besteden 30 procent van hun tijd aan administratie. Als we dat kunnen terugbrengen naar 10 procent, besparen we een substantieel bedrag dat we kunnen uitgeven aan zorg.’
Er wordt al jaren gewerkt aan het terugdringen van de administratieve lasten, zonder veel resultaat. ‘Voor elke regel die we schrappen, verzinnen we weer een nieuwe regel.’ Verbugt ziet de oplossing in het stellen van een administratiemaximum. ‘Alle financiers en partners zouden bij zichzelf kunnen nagaan wat ze een redelijke hoeveelheid tijd zouden vinden die professionals aan administratie moeten besteden voor hun organisatie.’
Financiers kunnen het zelfs uitrekenen in verhouding met het geld dat ze geven, meent Verbugt. ‘Het zou een goede regel zijn als financiers maximaal 2 procent van het budget aan schriftelijke verantwoording kunnen vragen. Gemeenten willen bijvoorbeeld van alles en nog wat van ons weten, maar ze geven relatief kleine bedragen. Je zou als gemeente moeten kijken of je de verantwoording die je vraagt in verhouding is met het geld dat je aan de instelling geeft. En dat geldt ook voor zorgverzekeraars en zorgkantoren. Bestuurders moeten dit overigens ook in de gaten houden. Als financiers of een inspectie of beroepsvereniging buitenproportioneel veel administratie vraagt, moeten zij daar paal en perk aan stellen.’

Menselijke maat

‘Daarnaast moet de ggz hoeder blijven van de menselijke maat’, vervolgt Verbugt. ‘Mijn persoonlijke motivatie is altijd geweest: zou ik hier mijn familie achterlaten? Als het antwoord nee is, wat kan ik er dan aan doen om die kans te vergroten?’ Op ieder niveau kunnen medewerkers de menselijke maat hoeden, zegt hij. ‘Van bestuurder en verpleegkundige tot conciërge.’ 

Lees verder op Zorgvisie.nl