Personeelsbehoud in de verpleegkundige beroepsgroep

Bron: Zorgvisie, 14-3-2022

‘Ik wil absoluut niet op een IC sterven. Het lijkt mij afschuwelijk. En ik wil ook niet worden gereanimeerd, mede omdat je dan op een IC komt. Het lijkt me prachtig om dood neer te vallen en dat is het dan.’ Dat zegt hoofd-IC Peter van der Voort van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Onderzoek laat zien dat van alle patiënten die drie dagen of langer op een IC worden behandeld na een jaar nog maar 30 procent leeft. ‘Een groot deel leeft daarna verder met flinke beperkingen. Hoogstens de helft pakt na een IC-behandeling weer zijn oude leventje op.’

Van der Voort weet hoe fysiek en mentaal slopend een IC-traject is. ‘Voor de patiënt en zijn familie. Zelfs als de behandeling goed verloopt, maak ik vaak mee dat de psychische gevolgen een half of heel jaar zichtbaar zijn.’ Natuurlijk houdt hij zelf ook rekening met de mening van zijn naasten. ‘Als ik een ernstige ziekte heb waarvoor een zware behandeling nodig is die flinke impact heeft op mijn levenskwaliteit, kies ik ervoor dat maar niet te doen. Mijn vrouw en kinderen weten dat. En mijn collega’s weten dat, mocht ik opeens bij hen op de IC liggen. Ik zeg wel eens: je wilt je ergste vijand nog geen IC-behandeling aandoen. Ik hoef ook niet per se 80 of 90 te worden. Ik heb een prachtig leven en als dat ophoudt is dat oké.’

De reserves van mensen zijn op

Wat op de IC gebeurt, kan je diep raken. Van der Voort ziet de impact bij zijn medewerkers. Corona heeft dat verergerd. ‘Het is de massaliteit van het aantal patiënten, in het begin de onzekerheid bij experts over wat covid is, de angst zelf besmet te raken en de media die erbovenop zitten. In de eerste coronagolf ging ook de reguliere zorg nog lange tijd door. Het was keihard werken voor de zorgprofessionals. Proberen te leven met de angst dat je over een paar dagen patiënten moet weigeren, omdat de IC bijna vol ligt. Het zijn de ideale omstandigheden voor het creëren van een posttraumatische stressstoornis of burn-out.’ Dat is ook herhaaldelijk gebeurd. Ongeveer 30 van de 180 IC-verpleegkundigen besloten in de corona- periode het bijltje erbij neer te gooien. Ze zijn vertrokken, velen van hen naar ander werk binnen de zorg. ‘Er is moeheid in het systeem ontstaan’, zegt Van der Voort: ‘De reserves van mijn mensen zijn op.’ Ziekteverzuim, geen verlof, in quarantaine, overwerken, toenemende agressie van patiënten en familie, de planbare zorg die moet worden ingehaald. Het werd IC-medewerkers te veel. Daarom moest het UMCG bij een nieuwe golf zoveel planbare zorg afschalen en verliep de opschaling later zo langzaam.

Een nieuw actieplan

Van der Voort en zijn IC-team hebben daarom een plan gemaakt om meer verpleegkundigen te behouden: ‘Er is de afgelopen jaren te beperkt geïnvesteerd in de verpleegkundige beroepsgroep’, vindt hij: ‘In termen van salaris, ondersteuning, waardering en professionele ruimte.’ In het plan, dat dit jaar wordt ingevoerd, worden IC-verpleegkundigen en intensivisten ingedeeld in zes expertise- gebieden. Iedereen blijft het grootste deel van de IC-zorg doen, maar ze specialiseren zich op een van die zes terreinen.

Zorg voor je personeel

Belangrijk: de intensivisten en IC-verpleegkundigen krijgen met dat plan veel ruimte om hun werk in te richten en vooral meer professionele autonomie. ‘Samen bepalen ze wat ze doen aan scholing, onderzoek, kwaliteit en innovaties. Welke innovaties? Dat gaan ze zelf besluiten, zelf implementeren en zelf realiseren. Dat geeft meer betrokkenheid, medewerkers kunnen zich ontwikkelen. We passen de governancestructuur aan, waarbinnen ze ook carrière kunnen maken. Als managementteam laten we hiermee zien dat je er voor hen bent. Dat je het voor hen wilt regelen. De beste patiëntenzorg begint met de beste zorg voor je personeel.’

Meer arbeidsvreugde en kwaliteit

Eind volgend jaar is de nieuwe IC klaar, met 38 bedden plus 8 PACU-IC-bedden. De combinatie van een splinternieuwe IC en zijn plan moet de arbeidsvreugde bij zijn mensen en de kwaliteit van de zorg verhogen. Van der Voort: ‘Als medewerkers daardoor gemiddeld een of twee jaar langer hier blijven, dan zou dat al heel veel schelen.’ Hij beseft dat het moeilijk is: ‘Ik denk dat aan de uitstroom niet snel een eind komt. Het UMCG ziet dat mensen eerder met pensioen gaan. Die zeggen: “Het is mooi geweest”. In onze prognoses houden we er rekening mee dat verpleegkundigen anderhalf jaar eerder met pensioen gaan. Dit speelt in alle ziekenhuizen.

Lees meer op Zorgvisie.nl.

Wil je op de hoogte gehouden worden van meer nieuws rondom werving en selectie in de zorg en ontwikkelingen in de arbeidsmarkt zorg en welzijn? Schrijf je dan in voor de werkgeversnieuwsbrief van Medische banenbank via onderstaand formulier.